Ο φορέας ΕΚΠΑ-ΦΑΡΜ (Τομέας Φαρμακογνωσίας & Χημείας Φυσικών Προϊόντων, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) ασχολείται με την ενδελεχή φυτοχημική ανάλυση θαλάσσιων και χερσαίων οργανισμών, καθώς και με μεταβολομικές αναλύσεις για τη γρήγορη ταυτοποίηση γνωστών μεταβολιτών και την ανίχνευση νέων φυσικών προϊόντων.
Τα βασικά μέλη της κύριας ερευνητικής ομάδας Επίκ. Καθηγήτρια Ευσταθία Ιωάννου και Καθηγητής Βασίλειος Ρούσσης έχουν πολυετή εμπειρία στην απομόνωση και στον δομικό χαρακτηρισμό δευτερογενών μεταβολιτών, αλλά και τον ποιοτικό και ποσοτικό προσδιορισμό συστατικών ενδιαφέροντος, κατά κύριο λόγο με χρήση χρωματογραφικών και φασματοσκοπικών μεθόδων, καθώς και συζευγμένων αναλυτικών τεχνικών.
Στα ερευνητικά ενδιαφέροντα του φορέα ΕΚΠΑ-ΦΑΡΜ περιλαμβάνονται:
- Απομόνωση και δομικός χαρακτηρισμός δευτερογενών μεταβολιτών από χερσαίους και θαλάσσιους μακρο- και μικροοργανισμούς με έμφαση στα νέα φυσικά προϊόντα
- Μεταβολομικές αναλύσεις για τη γρήγορη ταυτοποίηση γνωστών μεταβολιτών (dereplication), την ανίχνευση φυσικών προϊόντων-στόχων (targeted approach) και τον εντοπισμό νέων φυσικών προϊόντων (untargeted approach)
- Μελέτη χημικής οικολογίας και διερεύνηση οικολογικών σχέσεων – διασαφήνιση οικολογικών ρόλων που επιτελούν συγκεκριμένοι δευτερογενείς μεταβολίτες
- Ανάλυση χημικού προφίλ διακριτών taxa με στόχο τον εντοπισμό βιοδεικτών (biomarkers) για χημειοταξινομικές μελέτες
- Αξιολόγηση της βιολογικής δράσης εκχυλισμάτων και/ή απομονωμένων δευτερογενών μεταβολιτών
- Παραγωγή ημισυνθετικών αναλόγων βιοδραστικών μορίων για μελέτες σχέσης δομής-δράσης (SAR) με στόχο τη βελτίωση της βιοδραστικότητας
- Βιομετατροπές βιοδραστικών μορίων με τη χρήση βακτηριακών ή/και μυκητιακών στελεχών για την παραγωγή αναλόγων
- Απομόνωση και χαρακτηρισμός βιοπολυμερών (πχ. πολυσακχαρίτες, κολλαγόνο) από θαλάσσιους οργανισμούς
- Σχεδιασμός και ανάπτυξη μικρο- και νανοδομών για την ελεγχόμενη αποδέσμευση βιοδραστικών μορίων
Ο φορέας ΕΚΠΑ-ΦΑΡΜ έχει υλοποιήσει επιτυχώς μεγάλο αριθμό εθνικών και Ευρωπαϊκών ερευνητικών έργων που σχετίζονται με τη μελέτη χερσαίων και θαλάσσιων οργανισμών της Μεσογείου με στόχο την ανάδειξη και την αξιοποίηση τους.
Ο φορέας ΕΚΠΑ-ΦΑΡΜ διαθέτει την κατάλληλη ερευνητική υποδομή και οργανολογία για τη χημική ανάλυση και ταυτοποίηση μεταβολιτών, όπως συστήματα HPLC, MPLC και GC, συστήματα GC-MS και LC-MS-MS, φασματογράφους NMR, φασματόμετρα FT-IR και UV-Vis, πολωσίμετρο, κλπ. Επιπλέον, διαθέτει αριθμό μικροσκοπίων, μεταξύ των οποίων και ένα οπτικό μικροσκόπιο σάρωσης (SEM), κατάλληλη υποδομή για τη παραγωγή μικρο-/νανοϊνών με τη τεχνική της ηλεκτοροϊνοποίησης (electrospinning), κατάλληλη υποδομή για τον χαρακτηρισμό βιοπολυμερών και βιοϋλικών (TGA, DSC, κλπ), κατάλληλη υποδομή για αξιολόγηση βιοδραστικότητας και μικροβιολογία (πχ. φωτόμετρο πολλαπλής ανάγνωσης, λυοφιλοποιητές, θαλάμους νηματικής ροής, κλίβανους, περιστροφικούς αναδευτήρες), εξοπλισμό για συλλογή, μελέτες πεδίου και βιοδοκιμές (σκάφος εξοπλισμένο με τηλεχειριζόμενο υποβρύχιο όχημα και κάμερες, υδραυλικά συστήματα, συλλέκτες ιζημάτων, κλπ).
